Jak się żegluje pod wiatr?

 

Skoro podmuchy wiatru są jedyną siłą, która napędza jacht, czy można zatem żeglować pod wiatr?

 

Może wydać się to dziwne, ale najważniejszą siłą, która prowadzi łódź pod wiatr jest podciśnienie. Efekt podciśnienia powstaje zgodnie z prawami aerodynamiki. Strumień powietrza opływający żagiel zmienia swój kierunek, co powoduje jego zwężenie na stronie zawietrznej żagla. Kiedy strumień poruszającego się powietrza ulega zwężeniu, zwiększa się jego prędkość – z tego powodu przeciąg w szparze pod drzwiami może być zadziwiająco silny – kiedy zaś zwiększa się prędkość strumienia, ciśnienie obniża się. Im szybszy jest bowiem przepływ, tym mniejsza ilość cząsteczek powietrza znajduje się w danej chwili w konkretnym miejscu.

Wypadkowa siła aerodynamiczna działająca na żagiel powoduje ruch boczny łodzi. Opór wytwarzany przez kil przeciwdziała przesunięciu bocznemu. Siłą wiatru jest wtedy zamieniona na ruch do przodu oraz na przechył na zawietrzną, który sternik stara się zrównoważyć wychylając się za przeciwległą burtę. Łódź, płynąc ostro pod wiatr, skazana jest na silny przechył boczny powodując schodzenie z kursu, efekt ten nazywa się dryfem. Planując kurs, kapitan jachtu musi wprowadzić poprawkę, która uwzględnia występowanie tego zjawiska.

Żadna jednak łódź nie zdoła żeglować prosto pod wiatr, ale jacht może popłynąć kursem odchylonym od kierunku wiatru jedynie 12-15⁰. Aby posuwać się zgodnie z kursem, z którego wieje wiatr, łódź musi halsować, czyli płynąć zygzakiem. Im bardziej kurs zbliża się do kierunku wiatru, tym mniejsza jest prędkość łodzi. Prędkość oczywiście można zwiększyć, halsując pod większym katem w stosunku do kierunku wiatru, wtedy jednak droga do przepłynięcia znacznie się wydłuży.